allaquarium

ที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงชายฝั่งประจวบคีรีขันธ์ ตำบลคลองวาฬ อำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีการศึกษาวิจัยและเพาะขยายพันธุ์ปลิงทะเล เพื่อหาความเป็นไปได้ในการเพาะเลี้ยงเชิงพาณิชย์ด้วยการส่งเสริมและสนับสนุน ชาวประมงชายฝั่งทำการเพาะเลี้ยง และในโอกาสที่กรมประมงได้จัดโครงการสื่อมวลชนสัญจร เส้นทางนวลจันทร์ทะเลขึ้น คณะสื่อมวลชนก็ได้มีโอกาสเยี่ยมชมงานการศึกษาวิจัยปลิงทะเลนอกเหนือจากการ ขยายพันธุ์และเพาะเลี้ยงปลานวลจันทร์ด้วย

ปลิงทะเล เป็นสัตว์น้ำเค็มไม่มีกระดูกสันหลัง อาศัยอยู่ตามก้นทะเล ฝังตัวขุดรูอยู่ในโคลน ทราย หรือตามกอสาหร่ายทะเล ปะการัง มีรูปร่างทรงกระบอก ยาวคล้ายถุง มีปากและช่องขับถ่ายอยู่ที่ปลายส่วนหัวและหาง รอบ ๆ ปากมีหนวด ผิวนุ่มมีลักษณะบางโปร่งแสง บริเวณผิวตัวจะมีสปิคุล ซึ่งเป็นแผ่นโครงร่าง ลักษณะของสปิคุลใช้ในการจำแนกชนิดของปลิงทะเล ซึ่งแต่ละชนิดจะมีสปิคุลแตกต่างกันออกไป ปลิงทะเลกินอาหารประเภทแพลงก์ตอน และสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก เช่น โปรโตซัว สาหร่ายทะเล และไดอะ ตอม ใช้หนวดพุ่มไม้จับอาหารโดยอาศัยเมือกเหนียว ซึ่งฉาบอยู่ตามผิวหนวด คอยดักอาหารที่ผ่านมากับน้ำและอาหารประเภทอินทรีสารที่ตกอยู่ใต้ท้องน้ำซึ่ง มักจะปนไปกับโคลนและทรายที่มันฝังตัวอยู่

การประมงปลิงทะเลส่วนใหญ่เก็บในเขตน้ำขึ้นน้ำลง และเขตน้ำตื้นชายฝั่ง เมื่อจำนวนปลิงทะเลลดน้อยลง จึงมีการดำน้ำลงไปเก็บที่ความลึกประมาณ 5-10 เมตร การแปรรูปปลิงทะเลโดยทั่วไปทำโดยผ่าหัวท้ายของปลิงเพื่อเอาอวัยวะภายในออก จากนั้นล้างทำความสะอาดและตากแห้ง ซึ่งแต่ละพื้นที่จะมีวิธีการแปรรูปตากแห้งแตกต่างกัน สำหรับน้ำหนักของผลผลิตหลังจากการแปรรูปจะแตกต่างกันไปตามชนิดของปลิง เช่น ปลิงทะเลสด จำนวน 100 กิโลกรัม จะได้ปลิงแห้งรมควัน 10 กิโลกรัม

ปลิงทะเลตากแห้งเป็นอาหารที่ขึ้นชื่อในประเทศทางตะวันออก โดยเฉพาะทางหมู่เกาะทะเลใต้ ฟิลิปปินส์และญี่ปุ่นมีผู้นิยมรับประทานกันมากการ ทำปลิงทะเลตากแห้งที่นิยมกันมี 3 วิธี 1. นำปลิงแช่น้ำทะเล ผ่าท้องทำความสะอาด นำไปต้ม 10-30 นาทีแล้วแต่ขนาดของปลิงแล้วนำไปตากแดดจนแห้ง 2. ตากแห้ง และย่างไฟ วิธีนี้นิยมทำในฟิลิปปินส์ โดยต้มปลิงในหม้อ 20 นาที นำขึ้นจากหม้อปลิงจะแข็งและยืดหยุ่นได้ ใช้มีดผ่าท้อง นำอวัยวะภายในออก และนำไปตากจนเกือบแห้ง จึงนำเข้ารมควันอีก 24 ชั่วโมง จึงเก็บใส่ถุง 3. การย่างไฟซึ่งนิยมใช้กันทางหมู่เกาะอินเดีย ตะวันออก

สำหรับประเทศไทยปลิงทะเลที่ต้มแล้วมีวางขายในตลาดสดของจังหวัดภูเก็ต ส่วนใหญ่นำไปประกอบอาหารประเภทซุป และยำ ที่จังหวัดกระบี่ ปลิงขาวมีราคากิโลกรัมละประมาณ 270 บาท ส่วนชนิดอื่นมีราคากิโลกรัมละประมาณ 90 บาท ส่วนน้ำในตัวปลิงทะเล ซึ่งมักนำไปเป็นส่วนผสมของยา จะขายในราคา 100 บาท ต่อ 1 แกลลอนขนาด 20 ลิตร ที่หมู่เกาะสุรินทร์ชาวเล จะนำปลิงตากแห้งมาขายที่ฝั่งจังหวัดระนองในราคา กิโลกรัมละ 200-400 บาท ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับคุณภาพ และชนิดของปลิงทะเล ส่วนที่จังหวัดพังงา ปลิงทะเลสด 3-35 บาทต่อกิโลกรัม ขึ้นอยู่กับชนิดของปลิงทะเลหลังจากการแปรรูปแล้วจะขายต่อให้พ่อค้าคนกลางใน ราคา 130-300 บาทต่อกิโลกรัม

การศึกษาวิจัยเพื่อความเป็นไปได้ในการขยายพันธุ์ และเพาะเลี้ยงเชิงพาณิชย์ของศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงชายฝั่งประจวบ คีรีขันธ์ กรมประมง ซึ่งพบว่ามีแนวทางสดใสในความเป็น ไปได้ นับว่าเป็นเรื่องที่ดีเพราะจะทำให้เกษตรกรโดยเฉพาะชาวประมงชายฝั่งสามารถนำ มาเพาะเลี้ยงเป็นอาชีพได้อย่างยั่งยืน และที่สำคัญจะ ทำให้การรบกวนโดยการลงไปจับปลิงทะเลในธรรมชาติจะได้ลดน้อยลงไป อันจะเป็นการช่วยรักษาความสมดุลทางธรรมชาติของทะเลไทยต่อไปได้ยาวนานนั่น เอง.